The boy in the striped pajamas

Xem 'cậu bé vận đồ pijama' mà thật buồn. Lò sát sinh - phòng hơi ngạt, hai em bé, trần truồng, hai tay như vận vào nhau, cái kết sau dửng dưng đến thế ? Rồi cơn mưa chợt đến, với tiếng khóc xé lòng của người mẹ, với đôi mắt thẫn thờ của người bố. Rồi những bộ đồ tù trông như pijama bị bỏ lại, ẻo lã, ỏng eo. Màn hình mờ đen. Im thin thít.

Phim vừa ngây thơ vừa gai góc. Gai góc với chủ đề câu chuyện, với những xung đột mà nó dựng ra, với một tone màu xám chán ngán, trông cứng ngắc, vô cảm. Những góc nhìn như bị giam cầm, qua những hàng rào mắt điện, qua những thanh cầu thang của căn nhà, qua những khung cửa. Cuộc đời, con người như bị giam cầm, có lẽ - cái thế giới mà Hitler tạo nên chính là một thế giới giam cầm, trong những lời nói xằng bậy, tẩy não của những người được gọi với danh xưng Nhà Giáo, biện hộ cho mình với chức danh 'người cải tổ đất nước'. Ngây thơ với những khi bầu trời, những cánh rừng xanh rì. Những khi hai cậu bé, ngồi đối diện bên nhau, chia nhau những mẩu bánh mì, chơi cờ với nhau, chúng nhìn cuộc đời xám tối qua ánh nhìn trong veo.

Bộ phim là diễn xuất của những đôi mắt. Đôi mắt xanh trong veo của Bruno, ngây thơ và nhìn cuộc đời đơn giản, hồn nhiên. Đôi mắt đen và xoáy sâu của Shmuel, buồn thê thảm, trông đói meo và tội nghiệp, ánh mắt mặc cảm, ngượng ngập - trông khổ ải nhưng vẫn ngây thơ như lứa tuổi 8 của nó. Đôi mắt với ánh nhìn cứng rắn của người bố, đôi mắt bất lực và dày vò của người mẹ, đôi mắt chịu đựng và tốt bụng của ông cụ Do Thái trồng khoai tây, đôi mắt thẳng thắng, cương nghị của chàng sĩ quan trẻ.

Phim nhiều xung đột. Tình cảm của hai đứa trẻ vẫn trong vắt như bản thân chúng. Bruno vận cho mình một bộ pijama, đào đất chui vào cùng Shmeul, tìm kiếm bố của Shmeul một cách vô vọng, để rồi cậu bị vướng mình vào cái ách khốn nạn, cái ách mà bọn Phát Xít đặt ra cho những con người Do Thái. Việc vướng mắc này cũng cho ta thấy, chúng ta đều là con người, là anh em với nhau, cớ sao còn có chỗ cho những hành động vô nhân đạo như thế xảy ra. Chiến tranh trong phim u xám, khô cằn, được đẩy đối lập lên với đôi chỗ màu sắc tươi rói của hai đứa trẻ, nhưng lé loi. Buồn, trơ trọi.

Và nhiều bí mật đợi người xem khé hở, có lẽ - do bộ phim được kể dựa theo điểm nhìn ngây thơ của hai đứa trẻ, mà chúng thì làm sao mà hiểu hết cho được cái thế giới của người lớn với nhiều mưu mô và tội ác. Đạo diễn chơi trò mèo vờn chuột một cách nhẹ nhàng, chậm rãi. Phim có một bầu không khí nặng nề đè lên đầu, cho dù nụ cười của hai đứa trẻ có tươi rói đến cách mấy, phim vẫn buồn.

Và khi chúng bị dồn ép giữa những con người Do Thái khác, ốm đói, trần truồng, run rẩy, nắm tay nhau, tự nhủ : "Chỉ là chúng ta sắp sửa đi tắm thôi. Chỉ là đi tắm thôi, đúng không ?" Cơn mưa bay vào mắt ta, rơi ra những giọt lệ.

Cuộc dạo chơi của những đứa trẻ vận đồ pajamas. Hay, có lẽ là hành trình đưa nhân loại vào địa ngục.